Vaak hoor ik van startende leraren en vooral van leraren die als zij-instromer in het onderwijs beginnen, dat zij worden gezien en ingezet als ‘volwaardige leraren’. Met volwaardige leraren bedoel ik dat ze worden gezien als ervaren en dat ze daarmee ook alle bijbehorende taken en verantwoordelijkheden krijgen. Ze dienen aanwezig te zijn bij alle vergaderingen, draaien zelfstandig klassen en krijgen soms verantwoordelijkheden in de vorm van een mentoraat. Veel startende leraren voelen hierdoor extra werkdruk. Maar… er is een oplossing! Speel de ‘ik ben nieuw’ kaart!
Beschermen
Persoonlijk vind ik dat we startende leraren zouden moeten beschermen en ze niet direct te veel verantwoordelijkheden moet geven. Het is belangrijk om ze te laten groeien in hun rol als leraar en ze daar ook de tijd voor te geven. Een mentoraat in het eerste jaar? Dat is op zijn zachtst gezegd een slecht idee. Ook als je een tekort hebt aan mentoren. Want wanneer je een te hoge druk op startende leraren legt, vergroot je de kans dat ze weglopen en dat is natuurlijk ook niet wenselijk.
Zelf actie ondernemen
Hoewel het fijn zou zijn als collega’s en leidinggevenden rekening houden met het feit dat jij een startende of studerende leraar bent en daarmee nog niet zou moeten worden overspoeld met taken en werkzaamheden waar je nog niet aan toe bent, ligt er ook enige verantwoordelijkheid bij jezelf. Het is belangrijk om te beseffen dat je ook nee kunt zeggen. Of dat je op zijn minst kunt aangeven dat je ergens nog niet aan toe bent of al voldoende werk hebt. Je mag ook heel duidelijk zijn: je bent starter of in opleiding en het is heel normaal dat je nog moet opbouwen en nog niet alle verantwoordelijkheden kunt nemen die horen bij het vak van leraar. Dat is ook zo geregeld in de cao. Er zijn regelingen vastgelegd om startende leraren en nog studerende leraren te ontzien tijdens, in ieder geval, hun eerste twee jaar. Een belangrijke regeling is bijvoorbeeld het recht op lesreductie. Maar soms wordt hier geen rekening mee gehouden en veel collega’s, die niet op de hoogte zijn van jouw ervaringen, kunnen natuurlijk niet aan jou zien of je nieuw in het vak bent of dat je al een ervaren leraar bent.
De ‘ik ben nieuw kaart’ spelen
Je kunt natuurlijk ook zelf actie ondernemen om niet ondergesneeuwd te raken. En mijn beste tip zou zijn: speel de ‘ik ben nieuw kaart’! Geef bij collega’s vooral aan dat je nieuw bent en dat je:
- nog niet alles weet;
- nog niet alles kunt;
- nog niet overal bij kunt;
- veel vragen hebt;
- graag meeloopt;
- met collega’s meekijkt.
En op het moment dat jou wordt gevraagd om iets te doen waarvan je nog niet weet hoe het moet of waarvan je denkt dat dit voor nieuwe leraren nog niet aan de orde zou moeten zijn: zet ook dan die ‘ik ben nieuw kaart’ in. Waarmee je niet direct afwijzend reageert, maar waarmee je zegt: ‘sorry, ik ben nieuw en ik weet niet goed hoe dit moet/wat er van me verwacht wordt/of ik dit al zou moeten kunnen.’. Grote kans dat collega’s niet op hun netvlies hebben dat jij een startende of misschien zelfs nog studerende collega bent en dat ze jou dit eigenlijk niet zouden mogen vragen.
Dus:
Hoewel leidinggevenden zouden moeten weten dat je nieuw bent en jou geen grote taken zouden moeten geven tijdens je eerste (twee) jaar, weten lang niet alle collega’s waar jij in je ontwikkeling staat. Mijn ervaring is dat iedereen graag wil helpen, maar doordat ze zelf heel druk zijn hebben ze vaak niet in de gaten dat ze iemand anders overvragen. Praat daarom met je collega’s en maak duidelijk dat je nieuw bent en niet alles weet/kunt/wil doen. Stel collega’s vragen en geef aan dat je graag van ze leert. Ik denk echt dat je hiermee een stukje werkdruk kunt verminderen!
Behoefte om volgend jaar goed voorbereid aan de slag te gaan? Bekijk dan de cursus Plan je schooljaar rond voor VO en MBO!
Ik leer je het schooljaar plannen op één A4tje, het jaar te verdelen in periodes en vervolgens de lesstof zo te verdelen dat je precies weet wat je wanneer gaat doen!
