De vakantie is nu toch echt wel ten einde. Ik denk dat er al heel wat docenten even achter hun laptop gekropen zijn of hun werktas hebben opgesnord. Morgen start het vervolg van dit schooljaar en na een pauze van twee weken is het altijd weer even zoeken. Waar waren we voor de vakantie ook al weer gebleven? Ik heb het geluk dat ik voor de vakantie een periode heb afgesloten en deze week dus met een nieuwe periode begin. Toch is het belangrijk dat ik eerst weer aandacht besteed aan de stof die we voor de vakantie behandeld hebben. De stof bouwt immers voort op die kennis.
Al eerder gaf ik in een artikel een voorbeeld van het terughalen van voorkennis.
Het terughalen van kennis
Het terughalen van kennis is van belang om de rest van je lessen straks weer vorm te geven. Wat heb je met de leerlingen besproken en wat is daar van blijven hangen? Nieuwe kennis hecht zich namelijk het beste in het geheugen als het kan worden gekoppeld aan al bestaande kennis. Maar dan moet die bestaande kennis wel kloppen en up to date zijn! In dit artikel deel ik een aantal tips die je helpen de leerlingen snel weer actief te krijgen en weer in het goede ritme te komen. Op deze manier haal je die voorkennis met gemak weer terug en zijn de leerlingen klaar om nieuwe dingen te leren.
Tip 1: de vakantie verwerken
Afhankelijk van op welke school je werkt en binnen welk type onderwijs je lesgeeft, kan het prettig zijn om stil te staan bij de vakantie. Ook als er zich tijdens de vakantie bij niemand persoonlijke uitzonderlijke gebeurtenissen hebben voorgedaan, is het fijn om de vakantie te bespreken. Dit hoeft niet lang te duren en ik zou het ook zeker niet bij iedere les doen. Stel je voor dat alle docenten van een klas dit gaan doen! Maar, heb je een klas het eerste lesuur hebt, dan is het wel prettig om hier tijd voor in te ruimen. Dit hoeft niet lang te duren en je kunt er zoveel aandacht aan besteden als je zelf wil. Maar door de ruimte (kort) te bieden, vergroot je de kans dat je leerlingen scherper aan de les beginnen. Overigens, met je mentorklas kan je natuurlijk dieper op de vakantie ingaan. Mijn tips:
- Ga bij de deur staan en probeer alle leerlingen welkom te heten in jouw lokaal.
- Hou er rekening mee dat je wat tijd kwijt bent aan de vakantie. Zorg dat je die tijd zelf bewaakt, 10 minuten zijn 10 minuten. Communiceer dit ook!
- Bedenk een werkvorm waardoor je iedereen de gelegenheid geeft iets te vertellen of kies ervoor om juist enkele leerlingen aan het woord te laten. Dit hangt ook een beetje af van de klas en hoe zij erin staan. Ook als er juist wel iets heftigs is gebeurd in een klas, is het misschien beter om dit gesprek in het mentoruur te laten. Hoe dan ook: hou het overzichtelijk en maak het niet te moeilijk.
- Sommige klassen hebben geen behoefte aan een klassikaal gesprek en willen direct aan de slag. Dat is ook goed!
Extra tip: Gebruik als wheel decide om mensen de beurt te geven. Of doe het juist helemaal anders en vul je wheel niet met namen, maar met gebeurtenissen (denk aan wintersport, vuurwerk etc.). Draai het rad en vraag aan de klas wie iets wil vertellen over het woord waar het wheel op eindigt!
Tip 2: wat waren de regels ook alweer?
Tijdens de vakantie doen leerlingen andere dingen dan tijdens schoolweken. De dagen zijn anders ingedeeld. Er gelden vaak andere regels. Leerlingen gaan laat naar bed etc. Daar is niks mis mee, maar kan soms leiden tot joviaal gedrag bij terugkomst op school. Ook dat is geen probleem. Maar het is wel aan jou aan docent om dit aan te voelen en de tijd te nemen om de gang van zaken op school weer even scherp te stellen.
De algemene schoolregels vergeten de leerlingen meestal niet, maar de regels per docent worden nogal eens vergeten. Je kunt je leerlingen helpen door vaste afspraken alvast in Magister te zetten. Bijvoorbeeld: in mijn les moeten leerlingen een lesboek meenemen, omdat we aan het begin van iedere les tien minuten lezen. Hebben ze geen boek mee, dan kunnen ze niet meedoen aan mijn les. Door van ze te voren (eenmalig) er aan te helpen herinneren dat ze dit boek mee moeten nemen, voorkom ik een gedoe aan het begin van die eerste les.
Tijdens de les heb je misschien ook een aantal regels afgesproken aan het begin van het schooljaar. Het zal per klas verschillen, maar er zijn vast leerlingen die deze regels ‘vergeten’ zijn. Het is goed om ze hier in de eerste week na de vakantie aan te herinneren. Dat scheelt een hoop gedoe in de komende weken.
Tip 3: zoek uit wat de leerlingen nog weten
Begin de les niet met het voorkauwen van de eerder behandelde stof, maar zet de leerlingen zelf aan het werk! Vraag ze wat ze nog weten van de stof die behandeld is voor de vakantie. Gebruik hiervoor de methode met de post-its die ik eerder plaatste en die je hier kunt nalezen. Of gebruik een van de daarvoor zeer geschikte programma’s. Denk aan Kahoot, Gimkit of Quizlet.
Belangrijk hierbij is wel dat je ook echt inzicht krijgt in de mate waarin leerlingen de stof (nog) beheersen. Je wil namelijk straks verder gaan werken op die kennis. Een spelletje is natuurlijk leuk, maar het moet jou wel de informatie geven die je nodig hebt.
Tip 4: begin!
Je leest het overal. De gouden weken na de zomer, de zilveren weken na de kerst en ik hoorde laatst zelfs de bronzen weken na de meivakantie. Natuurlijk is een pauze van twee weken of meer lang en het is daarom ook prima om stil te staan bij de zaken die hierboven genoemd zijn. Aan de andere kant: leerlingen willen ook gewoon weer aan de slag. De vakantie is voorbij en ook zij hebben zich daarop voorbereid.
Het is dus helemaal niet nodig om al te lang stil te staan bij dit nieuwe begin. Wel is het belangrijk dat jij je leerlingen ziet. Dat doe je door aan het begin van de les iedereen een hand te geven en ze een Gelukkig Nieuwjaar te wensen. Je kunt dan direct peilen hoe de stemming is in de groep en bij de leerlingen onderling. Merk je niks verontrustends? Ga dan vooral gewoon lekker aan het werk. Heb je het idee dat er iets meer tijd nodig is, dan neem je die. En is er echt iets heftigs gebeurd in de vakantie, overleg dan met collega’s of je schoolleiding hoe je dit gaat aanpakken.
Meer over mij?
Volg je mij al op Instagram? Daar geef ik je dagelijks een kijkje in mijn docentenleven. Niet alleen mijn werk, maar ook de combinatie met mijn gezin, studie en mijn bedrijf komt hier voorbij!
Wil jij nog meer tips voor de opbouw van jouw lessen en het toepassen van werkvormen? Bekijk dan eens de online cursus Lesopbouw en Activerende werkvormen.
Deze cursus neemt je mee in het opbouwen van zinvolle lessen waarmee je je leerlingen en studenten ook echt aan het leren brengt én houdt! Deze cursus neemt je mee in het opbouwen van zinvolle lessen waarmee je je leerlingen en studenten ook echt aan het leren brengt én houdt!
Combineer deze cursus met de cursussen Didactiek en Klassenmanagement en je hebt een complete, praktische basis om jezelf verder te ontwikkelen.
