Chat GPT, er is nogal wat over gezegd en geschreven. Ik had de ‘plaatjesvariant’ al eens gezien. De versie waarin je de meest mooie kunstwerken kunt laten maken of een bizarre versie van jezelf. Ik had met name de resultaten weleens voorbij zien komen, ik had er nooit mee gewerkt. En datzelfde geldt voor Chat GPT. Ik dacht eigenlijk dat het wel los zou lopen. Totdat mijn promotor mij vertelde dat je zelfs je hele promotieonderzoek kunt laten schrijven, als je maar de juiste opdracht geeft. Ik was eerlijk gezegd wel even in shock. En tegelijkertijd ook benieuwd.
Ook in mijn klas?
Ten eerste vroeg ik me af of mijn leerlingen dit ook gebruikte. Ik kon het me eigenlijk niet voorstellen. De afgelopen tijd had ik veel opdrachten binnen gekregen voor het leesdossier en deze ook nagekeken. Ik had niet de indruk dat ze dit programma daarbij gebruikt hadden. Mijn zoons lachten me min of meer uit. Natuurlijk was er ongetwijfeld een leerling die dat gebruikt had. Dit zorgde ervoor dat ik me begon af te vragen of mijn eigen kinderen dit ook gebruikte. En, als dit zo was, wat ik daarvan vond. Maar dat is een ander verhaal.
Behalve dat ik me afvroeg of mijn leerlingen het gebruikt hadden, vroeg ik me ook af wat nou het verschil is tussen een tekst die je zelf schrijft en een tekst die het programma schrijft. Hoe anders is die tekst? Hoe goed is die tekst? Maar ook: heb ik als docent direct door dat die tekst gemaakt is door een programma en dus niet door de leerling zelf? Ik ben van mening dat ik dat direct zou merken, maar ik begon te twijfelen.
Experiment met Chat GPT
Om hierachter te komen, besloot ik de proef op de som te nemen: we gingen een tekst schrijven met Chat GPT. Maar dat niet alleen, want dan zou ik nog geen antwoord krijgen op bovenstaande vragen! De leerlingen zouden eerste de tekst zelf schrijven. Op de ‘ouderwetse’ manier en daarna het programma de opdracht te geven om een dezelfde tekst te schrijven.
Op die manier zouden we twee keer eenzelfde tekst hebben. In dit geval een overtuigende tekst. De tekst moest aan een aantal eisen voldoen (want dat is hoe we schrijfopdrachten geven). Dus een overtuigende tekst over een onderwerp (keuze uit drie door mij bepaalde onderwerpen), met een duidelijk standpunt over dat onderwerp in de tekst verwerkt en minimaal drie argumenten die dat standpunt verdedigen. Ik stelde eisen aan de lengte van de tekst en natuurlijk de spelling.
Deze eisen zouden, aangezien het een opdracht voor school was en de tekst daar dan ook op zou worden beoordeeld, dus ook terug moeten komen in de tekst die de leerlingen maakten via Chat GPT. Ik was benieuwd of dit zou lukken, want je moet in zo’n geval wel een goede opdracht aan het programma geven (en ik had eigenlijk geen idee hoe je dat dan zou moeten doen).
Aan de slag
We werkten aan deze opdracht in de les, omdat ik er zeker van wilde zijn dat de eerste tekst ook echt door de leerlingen zelf geschreven zou worden. Dat was namelijk onderdeel van de opdracht. Toen ik de opdracht uitlegde aan de klas gingen er een paar wenkbrauwen omhoog. Er was een jongen die aangaf ervan te balen dat ik ‘doorhad’ dat de mogelijkheid van Chat GPT bestond. Toen ik hem uitlegde dat dit programma inmiddels al zo vaak in het nieuws geweest was dat inmiddels iedere docent hier wel van af zou weten, begreep hij het punt en ging hij aan de slag met de opdracht.
Het resultaat
Momenteel zijn we nog bezig met de opdracht, maar tijdens de les bleken de leerlingen zeer enthousiast. Ze waren zelf ook benieuwd naar de verschillen tussen de teksten. De eigen tekst is door de meeste leerlingen gemaakt en ook de Chat GPT tekst is bij vrijwel iedereen klaar. De laatste opdracht is om, aan de hand van door mij geformuleerde vragen, de twee teksten te vergelijken. We kijken naar de opmaak van de teksten, waarbij we ons afvragen of allebei de teksten netjes opgebouwd zijn met een inleiding, kern en een slot. We kijken naar de spelling (welke tekst heeft de minste spelfouten?) en we kijken naar de eisen die aan de tekst werden gesteld. Voldoen beide teksten aan die eisen? Daarvoor gebruik ik overigens een rubric, zo kunnen ze snel zien of alle genoemde eisen in de teksten aanwezig zijn.
Ten slotte zijn er vragen die gaan over de ethiek van het geheel. Kunnen docenten zien dat je het programma hebt gebruikt (ik denk dat ik kan zien dat mijn leerlingen de tekst niet zelf geschreven hebben, maar ben benieuwd of dat dus ook daadwerkelijk zo is) en hoe erg is het als docenten dat niet kunnen zien? Is het eerlijk om op deze manier je teksten in te leveren? Wat levert het jou op om die teksten niet zelf te schrijven, maar te laten schrijven? Is het erg als je ze laat schrijven en dus in principe niets leert van het proces van een brief of tekst schrijven? De antwoorden op de vragen, daar ben ik ten eerste heel benieuwd naar, maar ten tweede hoop ik er ook met de leerlingen over in gesprek te kunnen gaan. Ik hoop op een open en eerlijk debat over het wel of niet gebruiken van Chat GPT.
Los van wat je vindt van Chat GPT en dat ik dit dus in de les laat gebruiken: het is toch tof om op deze manier met je leerlingen bezig te kunnen zijn? Ik vind dit dus een van de leukere dingen van het onderwijs: onderzoeken, ontdekken, uitproberen, in gesprek gaan, ervaren en van elkaar leren! Heerlijk!

Wil jij graag als zij-instromer het onderwijs in? Weet je niet waar je moet beginnen en of het überhaupt de juiste keuze is voor jou? Ik schreef het boek ‘Opeens weet je het… Je wordt leraar!’. Een praktische leidraad voor zij-instromers en andere starters. Ik vertel je waarom je wel/niet het onderwijs in zou moeten gaan, welke vooroordelen kloppen en welke niet (en waarom), ik vertel je welke mogelijkheden er zijn binnen de verschillende sectoren in het onderwijs en ik geef je alvast een heleboel tips voor tijdens je studie en de eerste jaren voor de klas. Ik vertel je alles zo eerlijk en praktisch mogelijk, met voorbeelden uit mijn eigen praktijk en uit de praktijk van andere zij-instromers.