Het kan soms heel erg lastig zijn om pubers aan het werk te krijgen. Jij weet als geen ander dat het heel zinvol is om de toetsstof steeds in kleine stukjes te leren. Maar pubers zien dit toch anders. Aan het begin van een periode of een nieuw onderwerp zien pubers geen enkele reden om actief aan de slag te gaan. Ze hebben immers net de toets of toetsweek erop zitten en de volgende toets of toetsweek is pas over een paar weken. Waarom zou je stressen en je zorgen maken? Weet je wel hoe lang dat nog duurt?
Frustrerend
Dat is wat het soms kan zijn. Frustrerend. Jij wilt niets liever dan je leerlingen een goede voorbereiding geven, maar die pubers zien dat toch een tikkeltje anders. Misschien doe je verwoede pogingen om het uit te leggen? Wil je ze laten inzien dat je echt het beste met hun voor hebt en wil je ook inzicht geven in het waarom? Sommige leerlingen zijn hier gevoelig voor, maar helaas lang niet allemaal. Het is ook een beetje afhankelijk van de aard van het beestje. Sommige leerlingen zijn van nature veel verantwoordelijker bezig met hun schoolwerk dan andere leerlingen. De ene leerling is heel goed in presteren op het laatste moment en onder druk en komt hier dan ook goed mee weg. De andere leerling denk dat ie dat ook kan, maar komt elke keer bedrogen uit (en leert hier niet van). Weer een andere leerling houdt keurig de planning die jij gemaakt hebt bij en doet netjes iedere keer zijn/haar huiswerk. De vraag is overigens of deze leerling dit doet uit plichtsbesef of heel bewust om steeds die kleine beetjes te leren.
Het puberbrein
Uiteindelijk is het zo dat het pubers vooral heel erg leven in het hier en nu. Dus ook al zitten ze middenin het schooljaar en komt na de eerste toetsweek de volgende alweer om de hoek kijken: nu is er geen toetsweek, dus maak je niet druk! Nu moet de puber met vrienden afspreken, want hij/zij is eindelijk verlost van de leren. Nu moet er worden gegamed, gewerkt, lol getrapt etc. Dit is niet raar of onverantwoordelijk. Dit is heel erg normaal en hoort echt bij deze fase in het leven.
Wat wel heel erg ingewikkeld is, is dat naar schoolgaan en steeds serieuzer met je toekomst bezig zijn ook precies in deze periode valt! Er moeten vakkenpakketten worden gekozen en om dat goed te doen moet worden nagedacht over wat de puber later wil worden. En zeg nou zelf, als je al niet verder kan kijken dan de afgelopen toetsweek, hoe kan je dan wel al nadenken over wat je later wil worden!
Dat is allemaal nog zo ver weg. Hoe kan dat nou nu al belangrijk zijn? Nee hoor, daar gaat de puber zich niet aan wagen.
En toch moet jij hiermee werken!
Hoe frustrerend het soms ook kan zijn, dat puberbrein, je zal het er toch mee moeten doen. Onderdeel van jouw taak als leraar is je leerlingen leren om toch steeds ietsje verder te kijken dan de dag van vandaag of eventueel morgen. Belangrijk is daarbij wel om niet te grote stappen te willen zetten. Want hoe logisch het ook is dat een puber zich na de toetsweek weer moet oppeppen voor de volgende toetsweek (even los van wat je zelf vindt van die manier van werke overigens), zo ziet die puber dat niet.
Dus: hak de boel in stukjes. Na de toetsweek bespreek je de toets. En behalve terugkijken op de toets die geweest is, leg je verbanden met de toets die gaat komen. Wat kunnen leerlingen leren van de dingen die vorige keer goed gingen en wat kunnen ze leren van de dingen die minder goed gingen?
Aan het begin van een periode toewerken naar het einddoel (de toets of een eindopdracht) is best lastig voor pubers. Daarom is het goed om, naast dit einddoel, ook kleinere doelen te stellen. Uiteraard stel je lesdoelen (wat verwacht je dat een leerling na de les in ieder geval geleerd heeft of kan). Maar je kunt ook tussentijdse, cijferloze, toetsen inplannen. Het doel van deze tussentijdse toetsen is dan om inzicht te krijgen, maar nog veel belangrijker inzicht te geven in het leerproces. Daarbij koppel je de kennis van dat moment wel aan het einddoel. Je werkt met de klas ergens naartoe. Je wilt daar in kleine stapjes komen en onderweg controleer je, samen met de leerlingen, of je op de goede weg bent.
Dit noemen we formatief evalueren of formatief handelen. Op weg naar het einddoel geef je steeds feedback op het leerproces. Maar nog veel belangrijker is dat je door op deze manier te werken ook leerlingen leert hoe ze zelf hun leerproces in handen kunnen hebben en houden.
Hoe het precies werkt leg ik kort uit in een ander artikel, klik daarvoor op deze link. Wil je nog meer leren over deze manier van werken? Er zijn ontzettend veel websites die je meer informatie geven.
Motivatie
Niet alleen inzicht in het eigen leerproces is belangrijk om leerlingen in te laten zien dat ze soms verder moeten kijken dan het huidige moment. Om leerlingen aan de slag te krijgen en te houden is het nodig hun motivatie aan te spreken. Daarvoor is het goed je in jouw doelgroep te verdiepen. Wat houdt jouw doelgroep bezig? Welke onderwerpen spreken aan? Probeer hierbij aan te sluiten door te kiezen voor teksten of filmpjes die over deze onderwerpen gaan.
Gebruik ook voorbeelden uit de praktijk van jouw doelgroep, wat dat betreft ligt lesmateriaal voor het oprapen! En ten slotte, kies voor actieve werkvormen die de leerlingen zelf aan het werk zetten. Denk bijvoorbeeld aan het onderzoekend leren of spelletjes doen/maken.
Er is ontzettend veel te bedenken om de aandacht van leerlingen weer te vangen en de focus te richten op het einddoel.
Op zoek naar meer handvatten als startende docent?
Lees mijn boek ‘Opeens weet je het… je wordt leraar! Hierin neem ik je mee in het echte docentenleven en vertel ik je over de verschillende sectoren, opleidingsmogelijkheden, tips om te starten in het onderwijs, lesopbouw, begeleiding en meer. Met recht een praktische leidraad!
Overweeg je de overstap naar het onderwijs, maar wil je graag eens sparren met iemand voordat je die keuze maakt? Of wil je weten welke opties je hebt om deze overstap te maken? Boek dan een studiekeuzegesprek om hier dieper op in te gaan!
Reserveer de training Startende docenten coachen waarin ik docenten en teamleiders leer op welke wijze startende docenten effectief kunnen worden geholpen tijdens de eerste jaren van hun schoolcarrière. Of kies voor een intervisietraject met alle startende docenten op uw school.
Niet tevreden over het traject dat u startende docenten aanbiedt op het moment dat ze bij u komen werken? Ik denk graag mee in de ontwikkeling van een nieuw traject!
Wil je dat ik kom vertellen over starten in het onderwijs naar aanleiding van mijn boek? Boek dan een boeklezing!
