Tijdens iedere les Nederlands die ik geef hebben mijn leerlingen een boek mee. Iedere eerste tien minuten van de les lezen de leerlingen in stilte. Vanaf de eerste lesdag begin ik hier mee. De eerste dagen en soms weken gaat dit niet vanzelf. Er is in eerste instantie vaak veel weerstand. Zuchten, steunen en vooral veel smoesjes verzinnen om niet te hoeven lezen. Werkelijk alles lijkt leuker dan die tien minuten lezen in de les.
Waarom lezen?
Ik leg altijd uit waarom we lezen in de les. Voor mij zijn er een aantal redenen om die tien minuten van mijn les ‘op te offeren’. Ten eerste en dat is iets wat ook iedere les weer bevestigd wordt, omdat jongeren vaak niet meer zelf lezen. Tenzij ze moeten, zullen ze niet uit zichzelf een boek pakken. En natuurlijk zijn er uitzonderingen die de regel bevestigen. Er zijn heus ook wel jongeren die wel graag lezen. Maar veel vaker hoor ik dat leerlingen niet lezen. Ik zeg bewust niet dat ze niet willen lezen, want daar twijfel ik weldegelijk aan. In sommige gevallen is het een kwestie van willen, maar in heel veel gevallen is het ook een kwestie van de mogelijkheid niet hebben. Bijvoorbeeld omdat er geen boeken in huis zijn of omdat ouders ook niet lezen en kinderen nu eenmaal het voorbeeld van hun ouders vaak volgen.
Ik zie het dan als mijn taak om ook een ander beeld te laten zien. Daarom gaan we naar de mediatheek en bekijken we welke boeken er zijn. In groepjes laat ik ze de mogelijkheden zien en alle leerlingen gaan met een boek naar buiten.
Rust
Een tweede reden is dat het rust oplevert in de les. Leerlingen komen uit hun pauze, vanuit gym of hebben net een akkefietje op de gang gehad. Een leswissel gaat vaak gepaard met herrie en drukte. Na een paar weken weten de leerlingen dat ze bij mij in de les dat rustpuntje vinden. Ze komen druk binnen, maar als ze naar mij kijken terwijl ik sta te wachten tot iedereen is gaan zitten, weten ze ook direct wat ik van ze verwacht. Boek pakken en lekker gaan lezen. Naarmate de weken verstrijken verdwijnt meestal de weerstand. Sterk nog, het komt soms voor dat we vanwege de planning of een activiteit die tien minuten niet kunnen lezen. Als dit halverwege het jaar gebeurt, vinden de meeste leerlingen dit oprecht jammer. Ook zij wennen aan die tien minuten rust.
Leesdossier
Een derde reden is het leesdossier. Dat is een dossier waarin de leerlingen per jaar tien opdrachten moeten verzamelen. Vijf van deze opdrachten zijn schrijfopdrachten, maar gedurende het jaar moeten de leerlingen vijf boeken lezen en hierover een opdracht maken. Deze opdracht geef ik ze, samen met een rubric. Maar het boek moeten ze zelf (eventueel met hulp van mij) kiezen en lezen. Juist omdat veel kinderen niet van lezen houden of thuis niet direct gestimuleerd worden om te lezen, bied ik ze in de les de mogelijkheid om te lezen.
Uiteraard is dit niet voldoende om een heel boek uit te krijgen, maar ik hoop ze te stimuleren om verder te lezen. Zeker in combinatie met het kiezen van een passend boek hoop ik te bereiken dat ze thuiskomen en graag nog even door willen lezen.
Opdrachten maken
Het leesdossier is een vast onderdeel van ons pto. In de onderbouw lees je dus per jaar minimaal vijf boeken en over die boeken moeten opdrachten gemaakt worden. Veel van deze opdrachten maken we zelf. Per jaar krijgen we sectietijd om dit soort opdrachten te maken. Maar om een goed gevulde database te hebben met voldoende afwisseling in type opdracht, aansluitend op niveau, kiezen we ook weleens voor hulp van buitenaf.
Lezenslessen
Onlangs kwam ik op het spoor van Lezenslessen. Een website vol tips om leerlingen uit de onderbouw van het voortgezet onderwijs aan het lezen te krijgen. Daarnaast ontwikkelt Nicky van Lezenslessen lesmateriaal bij specifieke boeken. En dat is superhandig, want het bespaart je veel tijd.
Ik heb wat van het lesmateriaal mogen inzien en voor docenten Nederlands is het zeer zinvol en makkelijk om te gebruiken in de les. Zeker als je ieder jaar werkt met een terugkomend boek. Zo komt op mijn huidige school de schrijfster Cis Meijer ieder jaar langs om te vertellen over haar werk. En over een van haar boeken is lesmateriaal beschikbaar.
Het lesmateriaal is ingedeeld in categorieën, wat het mogelijk maakt om te zoeken tussen de boeken die passen bij bepaalde schoolprojecten. Denk aan pesten, diversiteit of geschiedenis.
Lespakketten
Lezenslessen bied je ook de mogelijkheid om veel werk rondom lezen, dossiers en opdrachten uit handen te geven. Door een lespakket aan te schaffen, krijg je toegang tot het lesmateriaal bij 21 jeugdboeken met verschillende onderwerpen en van verschillende niveaus. Het lespakket biedt een keuzehulp voor leerlingen en uitgebreide informatie voor de docent.
En uiteraard vind je bij ieder boek voldoende opdrachten en uitdagingen om met de boeken aan de slag te gaan als ze uitgelezen zijn.
Winnen!
Ben je enthousiast geworden over het lesmateriaal van Lezenslessen en wil je het graag gebruiken om jouw leerlingen (nog) enthousiaster te maken over het lezen van boeken? Dan heb ik goed nieuws.
Ik mag namelijk twee keer een licentie voor 1 tot 32 leerlingen weggeven voor lesmateriaal naar keuze (let op: het betreft hier lesmateriaal, passend bij 1 boek naar keuze). Wil je kans maken op deze toffe prijs? Ga naar Facebook of Instagram en doe mee!
