Je bent weken bezig om je leerlingen de stof bij te brengen en ze voor te bereiden op de toets. En dan komt die toets en blijkt dat de resultaten tegenvallen. Hoe dat precies komt weet je eigenlijk niet. Heb je het niet goed uitgelegd? Hebben zij het verkeerd begrepen? Was de toets te moeilijk? Door de toets na te bespreken kom je hier wellicht achter. Maar zou het niet fijn zijn om vooraf al inzicht te krijgen in de mate waarin leerlingen zijn voorbereid op de toets? Een oefentoets is een goede manier om dit te doen.
Manieren om kennis te checken
Gedurende de gehele periode voor een toets, controleer ik regelmatig of leerlingen begrepen hebben wat ik ze probeer uit te leggen. Eigenlijk iedere les wil ik weten of het doel van die les behaald is. De meest simpele manier is aan het einde van de les een aantal vragen stellen en vingers te laten opsteken. Zo heb je snel een beeld van de hele klas.
Je kunt ook kaartjes gebruiken om te checken of de kennis is blijven hangen. Ook handig om de stof van vorige lessen weer even terug te halen. Voordat je een les gaat beginnen is slim om de voorkennis of stof van een vorige les weer even op te roepen aan de hand van een entreeticket. En aan het einde van de les kan je vragen of het lesdoel is behaald met een exitticket. Zo’n exitticket is overigens ook handig om te controleren of leerlingen het grotere doel (de toetsstof) onder controle hebben.
Laatste check
Gedurende de hele periode voor de toets heb je de stof gedeeld en regelmatig gecontroleerd of je leerlingen nog op de goede weg zijn. Je hebt, waar nodig, je aanpak aangepast of extra uitleg gegeven. Als het met plannen een beetje gelukt is en er niet te veel lesuitval is geweest, heb je nog een les of misschien twee om de stof te herhalen. Dit is ook het moment om nog een laatste check te doen. Begrijpen je leerlingen alle stof en zo niet, waar zitten dan de zwakker plekken?
Inzicht in het leerproces
Iedere periode krijgen mijn leerlingen de mogelijkheid om een oefentoets te maken. Ik laat ze dit in de les doen en bespreek de toets vervolgens na. De laatste tijd ben ik met deze werkvorm gaan experimenteren. Ik wil namelijk niet alleen een soort generale repetitie voor ze realiseren met het maken van een oefentoets. Ik wil er meer mee doen. Het is belangrijk dat leerlingen weten wat ze goed doen en wat nog beter kan. Vervolgens wil ik met ze bespreken wat ze kunnen doen om die verbeteringen aan te passen.
Zo krijgen ze inzicht in en de regie over hun eigen leerproces. En dat is belangrijk voor de toets van nu, maar ook voor later.
Oefentoets met toetsanalyse
Om dit allemaal te bereiken maak ik nog altijd gebruik van de oefentoets die wij iedere periode aanbieden voor een toets. Maar behalve maken en bespreken van de toets, koppel ik er een toetsanalyse aan.
De hele werkvorm bestaat eigenlijk uit vijf stappen.
- De leerlingen maken de oefentoets.
Dit kan in de les, maar ook thuis. Bijvoorbeeld wanneer je online lessen verzorgd of leerlingen in quarantaine hebt. - De leerlingen kijken de oefentoets na.
Tip: als je de oefentoets in de klas laat maken kan je er ook voor kiezen om de leerlingen elkaars toet na te laten kijken.
Tip: laat de leerlingen een andere kleur pen gebruiken of (wanneer online) een andere kleur letters. - De leerlingen tellen per onderdeel hoeveel punten ze hebben behaald.
- De leerlingen noteren het totaal aantal punten.
- Je bespreekt de oefentoets na.
Belangrijk is hierbij dat je niet alleen maar bespreekt wat goed en fout is, want dat hebben ze als het goed is al nagekeken.
Ga met leerlingen in gesprek: waarom hebben ze dat antwoord gegeven? Hoe zijn ze tot dat antwoord gekomen? Hoe zouden ze de vraag in het vervolg kunnen benaderen? Wat kunnen ze doen om deze stof (nog) beter te beheersen?
Door de laatste stap klassikaal aan te pakken ontstaat er een klassengesprek. Zo’n gesprek kan hele waardevolle informatie opleveren voor jou als docent. Je kan er namelijk achter komen dat er structureel bepaalde fouten worden gemaakt, waardoor jij je lessen en uitleg kunt aanpassen. Maar ook voor de leerlingen zelf, ze krijgen inzicht in hoe anderen zo’n toets benaderen en hoe ze ook zouden kunnen handelen tijdens het leren en het maken van een toets.
De bevindingen die je tijdens zo’n klassengesprek doet kan je ook weer samenvatten voor of samen met je leerlingen. Bijvoorbeeld in een Padlet, maar je kan er ook een Word document voor gebruiken.
Variant op de toetsanalyse
Je kunt ook kiezen voor het maken van een schematisch overzicht waarin leerlingen kunnen aangeven op welke onderdelen ze goed scoren en waar ze nog extra aandacht aan moeten besteden. Op deze manier kunnen ze zichzelf feedback geven op de gemaakte oefentoets.
Wil je meer interactie en meer communicatie over de lesstof en de gemaakte toets? Kies er dan voor om leerlingen, na het maken van de toets, elkaars werk na te laten kijken. Leerlingen kunnen in duo’s of groepjes van vier in gesprek over de oefentoets. Wie heeft welke antwoorden gegeven en waarom? Waar moet nog extra aandacht aan worden besteed en wat hebben ze onder de knie? Ook nu kunnen ze het schema invullen, zodat ze thuis ook weten waar ze nog aan moeten werken en wat ze eventueel minder aandacht kunnen geven tijdens hun voorbereiding.
Op zoek naar meer handvatten als startende docent?
Op deze website vind je heel veel informatie over allerlei onderwerpen die jij als startende docent kunt tegenkomen. Om je nog verder op weg te helpen, ontwikkel ik online cursussen. Deze cursussen volg je in je eigen tijd en zeer praktisch. Zo leer je in de cursus Werkvormen voor iedere les hoe je een goede les opzet en hoe je activerende werkvormen kunt toepassen in vrijwel iedere les. Van heel simpel tot zeer uitgebreid.
In de cursus Flipping the classroom leg ik je uit hoe je met een laptop of tablet in de klas een andere manier van didactiek kunt inzetten om zo meer uit je lessen te halen en meer te differentiëren. Inclusief filmpjes met uitleg en veel voorbeelden om praktisch aan de slag te gaan.
In mijn shop vind je kant en klaar lesmateriaal zoals kwartetspellen, memoryspellen, antwoordkaartjes, maar ook e-books met veel praktische informatie.
Wil je met mij aan de slag? Dat kan ook! Ik coach en begeleid startende docenten en geef regelmatig trainingen en masterclasses aan groepen startende docenten.
Overweeg je de overstap naar het onderwijs, maar wil je graag eens sparren met iemand voordat je die keuze maakt? Of wil je weten welke opties je hebt om deze overstap te maken? Boek dan een studiekeuzegesprek om hier dieper op in te gaan!
