Meer inzicht krijgen in de leerstof met een mindmap
Toegegeven, het is niet voor iedereen weggelegd. Ik hoor regelmatig om mij heen dat mensen het werken met een mindmap niet perse prettig vinden. Toch denk ik dat het wel goed kan werken, als het goed wordt ingezet. In dit artikel vertel ik je meer over inzicht krijgen in de leerstof met een mindmap. Ik vertel je niet alleen hoe je dit kunt doen, ik geef ook aan waarom ik denk dat het goed is voor het leerproces.
Een mindmap, wat is dat?
Tja, ik denk dat iedereen wel een van het woord gehoord heeft. En soms wordt een mindmap ook verward met een woordspin. Toch vind ik dit zelf iets heel anders. Bij een woordspin verbind je een kernwoord met allerlei woorden en begrippen die bij je opkomen of die je associeert. In mijn beleving gaat het bij mindmappen om iets anders. Je moet aan het werk met de leerstof. In de praktijk kan ik mij overigens de verwarring wel voorstellen. Beiden lijken in bepaalde mate op elkaar.
Wat doe je bij mindmappen?
Wanneer je echt actief aan de slag gaat met een mindmap, dan noem je niet alleen maar de begrippen op die bij je opkomen als je aan een thema of de stof denkt. Het is de bedoeling dat je nadenkt over hoe die begrippen zich verhouden tot de stof, oftewel de kern. Die kern kun je dan ook, in een paar woorden, letterlijk in de kern van de mindmap plaatsen. De belangrijkste begrippen verbind je vervolgens aan deze kern. En ook hoe de verschillende begrippen zich tot elkaar verhouden, kun je door middel van lijnen inzichtelijk maken. Je gebruikt daarbij dikkere en dunnere lijnen. Het geeft inzicht in hoe de begrippen zich verhouden tot de kern van de zaak: de te leren stof. Op die manier kun je inzicht krijgen in de leerstof met een mindmap.
Hoofd- en bijzaken
Terwijl je dit aan het tekenen en schrijven bent, ben dus aan het nadenken over de stof. Je bepaalt wat het belangrijkste is dat je moet weten en plaatst dit in de kern. Je zou dit de hoofdgedachte van de leerstof kunnen noemen. Vervolgens bepaal je wat de hoofdzaken zijn en dus het belangrijkste is om te onthouden. Deze verbind je met de kern door dikkere lijnen. De bijzaken, verbind je met dunnere lijnen. Je kunt symbolen of simpele tekeningetjes gebruiken om hoofd- en bijzaken te verduidelijken. Tenslotte moet je nadenken over welke zaken ook zonder tussenkomst van de kern aan elkaar verbonden en zijn en waarom.
Voordelen van mindmapping
Als je klaar bent heb je vaak op een vel papier overzichtelijk wat de kern van de stof is en welke hoofd- en bijzaken hierbij horen. Je hebt dit verduidelijkt met voorbeelden, symbolen, verschillende diktes in lijnen en eventueel simpele tekeningetjes. Het belangrijkste wat het je oplevert is inzicht in hoe de stof in elkaar zit.
Het maken van een mindmap levert leerlingen het volgende op:
- Je bent intensief met de stof bezig
- Je leert hoofd- en bijzaken van elkaar te scheiden
- Je leert een koppeling te maken tussen de verschillende onderdelen van de stof
- Je weet hoe verschillende begrippen zich verhouden tot de gehele stof
Begeleiding
Persoonlijk vind ik het belangrijk leerlingen goed te begeleiden bij het maken van een mindmap. Als je dit niet doet, loop je het risico dat het resultaat meer gaat lijken op een simpelere woordspin. Hierbij is dus voornamelijk bedacht welke termen bij het onderwerp horen, maar waar niet is nagedacht over de hoofd- en bijzaken en in welke mate de begrippen zich verhouden tot de stof. Daarmee mis je een belangrijke leeropbrengst en dat is zonde!
Maak eventueel de eerste keer gezamenlijk een mindmap over een deel van de stof, waarbij je klassikaal nadenkt over de plek van bepaalde begrippen ten opzichte van de kern en met welke andere begrippen kan worden verbonden.
Tijdens een tweede opdracht laat je de leerlingen zelf aan de slag gaan, maar loop je intensief rond om aanwijzingen te geven en vragen te beantwoorden.
Mijn ervaring is dat het een aantal pogingen kost, voordat leerlingen echt een goede mindmap kunnen neerzetten die ook het gewenste leerresultaat oplevert.
Ben je enthousiast geworden over mijn lesideeën? Zou je ook graag praktische tips en ideeën krijgen, afgestemd op jouw persoonlijke situatie of de situatie van jouw team? Dat kan! Kijk daarvoor eens op deze pagina of bekijk de workshops! Denk bijvoorbeeld een aan een workshop activerende werkvormen!
